Szkolnictwo panujące w kraju z południa Europy nie plasuje się w czołówce wszelkich rankingów, choć i tak system edukacji w Hiszpanii zdecydowanie poprawił swój obecny kształt w porównaniu z połową ubiegłego wieku.
W ostatnich 25 latach system edukacji w Hiszpanii uległ zdecydowanej poprawie, a to za sprawą przeznaczenia większych środków na reformę szkolnictwa. Badanie PISA z 2015 roku wykazało, że hiszpańscy uczniowie w dziedzinach matematyki i fizyki osiągnęli wynik powyżej średniej rankingu. W analizie uwzględniającej 70 pierwszych krajów, Hiszpania uplasowała się na 30. miejscu, ale znalazła się w ścisłej czołówce zestawienia uwzględniającego poczucie przynależności uczniów
do swojej szkoły.
Obecnie Ministerstwo Edukacji, Kultury i Sportu (Ministerio de Educación, Cultura y Deporte lub MECD) sprawuje odgórną władzę nad kształtem systemu edukacji w Hiszpanii. W jej obrębie panuje 17 regionów autonomicznych, które jednak oddzielnie podejmują decyzje względem własnych zasad co do wyglądu szkolnictwa, podobnie jak chociażby w Niemczech.
Struktura systemu edukacji w Hiszpanii:
0-3 lat: przedszkole
3-6 lat: zerówka
6-12 lat: szkoła podstawowa (obowiązkowa)
12-16 lat: E.S.O. (educacion secundaria, obowiązkowa)
16-18 lat: Bachillerato Ciclos Formativos de Grado Medio
18-21 lat: Uniwersytet 3-letni, Ciclos Formativos de Grado Superior
18-22 lata: Uniwersytet 2-letni
Szeroki wybór szkół
Przyjęcie dziecka do szkoły państwowej uzależnione jest od miejsca zamieszkania, dlatego często wiąże się z decyzją rodziców o przeprowadzce. W niektórych regionach autonomicznych występuje nauka lokalnego języka, jak na przykład w Katalonii (kataloński), Galicji (galijski), Walencji (walencki) czy Kraju Basków (baskijski). Mimo to, w większości placówek, poza regionalną mową, uczniowie kształcą swoją znajomość Castellano, czyli ogólnokrajowego języka hiszpańskiego.
Wszystkie szkoły znacznie się od siebie różnią, zarówno wielkością i prestiżem, jak i zasadami działania. W przeważającej części stwarzają uczniom przyjazne do nauki i spędzania czasu środowisko, choć te z mniejszych regionów mogą odbiegać poziomem od szkół w większych miastach. Znaczenie w tym kontekście ma także występujący w niej język, co również ma istotny wpływ u rodziców, jeśli chodzi o wybór konkretnej placówki dla swojej pociechy.
Edukacja jest obowiązkowa
Zgodnie z Ley Orgánica de Educación, czyli prawnymi uwarunkowaniami, system edukacji w Hiszpanii zakłada obowiązkową naukę dla wszystkich dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 16 lat. Składa się na to:
szkoła podstawowa (primaria), trwająca sześć lat
szkoła średnia (Educación Secundaria Obligatoria), trwająca cztery lata
Na koniec drugiego poziomu uczniowie otrzymują świadectwo osiągnięcia średniego wykształcenia, a także podstawowe szkolenie zawodowe na poziomie średnim.
Jeśli chodzi o koszty, system edukacji w Hiszpanii dla uczniów od poziomu przedszkola do wieku 18 lat nie przewidują żadnych opłat w związku z nauką. W niektórych regionach rodzice muszą uiszczać opłaty za książki, materiały szkolne czy inne zajęcia pozalekcyjne. Wszystko jest uzależnione od miejsca na mapie, w którym funkcjonuje szkoła.
Różne okresy wakacji
Podobnie jak w powyższym przypadku, długość przerwy letniej w Hiszpanii uzależniona jest od regionu autonomicznego. Znaczenie w tej kwestii ma również wybór szkoły, a także poziom,
na którym dziecko się znajduje. Na ogół w całym kraju rok szkolny rozpoczyna się w okolicach połowy września i trwa do połowy czerwca. Średnia krajowa w przypadku długości okresu wakacji trwa 11 tygodni, co sprawia, że kraj ten może poszczycić się jedną z najdłuższych letnich przerw w całej Europie.
W ciągu roku szkolnego uczniowie mogą też liczyć na około dwa tygodnie wolnego w okresie świąt Bożego Narodzenia, również dwa tygodnie w momencie nadejścia Wielkanocy, co w połączeniu z długim letnim odpoczynkiem daje naprawdę sporo czasu na relaks. Co więcej, uczniowie, którzy przechodzą z jednego poziomu nauki na drugi, na przykład ze szkoły podstawowej do szkoły średniej, mogą liczyć na dwa dodatkowe tygodnie przedłużenia wakacji.
Tydzień szkolny
Nie jest to niespodzianka – tygodniowy harmonogram zajęć w hiszpańskich szkołach jest uzależniony od regionu i konkretnej szkoły. Zazwyczaj dzienny rozkład zajęć przedstawia
się następująco:
9:00-12:00 – lekcje
12:00-15:00 – przerwa na lunch
15:00-17:00 – lekcje
Lunch w Hiszpanii uważany jest za główny posiłek w ciągu dnia, dlatego przerwa na jego konsumpcję trwa aż trzy godziny. W niektórych szkołach dostępne są nieodpłatne posiłki, ale korzystając z tak długiej przerwy, niektórzy uczniowie wracają do domu, po czym ponownie pojawiają się w szkole. W większych miastach takich przerw może nie być lub występują zdecydowanie krótsze.
W szkole średniej czas spędzany przez uczniów w placówce edukacyjnej jest zazwyczaj dłuższy. System edukacji w Hiszpanii zakłada, że zajęcia na tym poziomie rozpoczynają się o godzinie 8:30
i kończą nawet o 17:30. W tym przypadku przerwa na lunch trwa 2-3 godziny, ale jednocześnie szkoły nie zapewniają w tym czasie opieki nad swoimi podopiecznymi, przez co rodzice często zmuszani są do ich odbierania lub sami uczniowie decydują się na udanie się na posiłek.
Szczególnie wyróżniająco w kontekście systemu edukacji w Hiszpanii przedstawia się temat prac domowych. Badania tamtejszego Ministerstwa Edukacji wykazały, że co piąty uczeń spędza ponad dwie godziny na odrabianiu zadań po zajęciach lekcyjnych, co w 2016 roku niemal doprowadziło do strajku domowego w wykonaniu rodziców. System edukacji w Hiszpanii zakłada jednak, aby już
w przedszkolu dostawały za zadanie wykonać prace domowe w ilości 10 minut, a z każdym kolejnym rokiem czas ten zostaje wydłużany.
Szkoła podstawowa
Szkoły podstawowe w Hiszpanii znane są jako escuelas lub colegios. Dzieci muszą rozpocząć edukację na tym poziomie w roku osiągnięcia 6. roku życia i uczęszczają do niej przez sześć następnych lat. Poziom ten składa się trzech dwuletnich cykli:
Pierwszy cykl: 6-8 lat
Drugi cykl: 8-10 lat
Trzeci cykl: 10-12 lat
System edukacji w Hiszpanii zakłada również częste, dokładne i skrupulatne ocenianie dzieci na podstawie ich wiedzy. We wszystkich szkołach panuje jednorodny system, który przedstawia
się następująco:
insufficient (IN): niedostateczny
suficiente (SU): dostateczny
bien (BI) – dobry
notable (NT) – bardzo dobry
sobresaliente (SB) – wzorowy
Szkoła średnia
Po ukończeniu szkoły podstawowej, uczniowie udają się do 4-letniej szkoły średniej (Educación Secundaria Obligatoria – ESO. System edukacji w Hiszpanii zakłada wybór jednej spośród trzech dostępnych form szkoły:
Szkoła państwowa (Instituto de Educación Secundaria),
Szkole prywatna (Colegio Privado)
Finansowana przez państwo instytucja prywatna (Colegio Concertado).
Etos pracy na tym poziomie nauki jest bardziej skupiony na projektach i konkretnych zadaniach, a także ciągłej ocenie faktów. W odróżnieniu od wcześniejszych etapów edukacji, szkoły średnie charakteryzują się zdecydowanie mniejszym naciskiem na wyniki i postępy w nauce, jednocześnie zapewniając wsparcie w każdej sytuacji.
Wśród przedmiotów nauczanych na tym poziomie wyróżnia się język hiszpański i literaturę, matematykę, geografię, historię, język obcy i wychowanie fizyczne, które są obowiązkowe. Opcjonalnie można wybrać muzykę, technologię, drugi język obcy i studia społeczne, natomiast po dwóch latach uczniowie mają możliwość skorzystania z bogatej oferty kursów, zawierającej nauki przyrodnicze, muzykę czy sztuki wizualne. Panuje tutaj dość zwarty system oceniania, a jeżeli uczeń nie zdobędzie odpowiednich stopni, może powtarzać rok, ale nie więcej, niż dwa razy.
Na imię mam Gniewomir i pochodzę z Gdyni, gdzie mieszkam i od 3 lat pracuję jako tłumacz języka hiszpańskiego w biurze tłumaczeń. Od dziecka fascynowały mnie języki obce i dzięki temu dziś pasja jest moim sposobem na życie. Sporo tez czytam i lubię dzielić się w Państwem moimi spostrzeżeniami na różne ciekawe tematy, Dobrze poznałem swój zawód oraz wymagania, które są w nim stawiane. Dzięki temu nie jest mi obca ani teoria, ani praktyka. Po pracy lubię obejrzeć dobry film i czytać książki z gatunku SF.
