W dobie globalizacji gospodarki i możliwości, które stwarza nam internet prowadzenie interesów z kontrahentami z innego państwa to właściwie codzienność. Sprzyja temu również migracja ludzi i znajomość języków obcych. Dziś większość Polaków zna przynajmniej jeden język obcy i jest to najczęściej angielski czy niemiecki, a to już duży krok w kierunku międzynarodowego biznesu. Kontrahent z Anglii czy z Niemiec jest dziś oczywistym wyborem dla rozwoju Twojej firmy.
Ale czy zastanawiałeś się nad założeniem spółki z obywatelem innego państwa, członka Unii Europejskiej?
Prowadzisz na przykład agencję reklamową i współpracujesz z grafikiem z Niemiec. Współpraca układa się świetnie, zatem dlaczego nie połączyć sił i wspólnie nie prowadzić interesu? Z pewnością przynajmniej raz ten pomysł przyszedł Ci do głowy. Ale czy w ogóle spółka z partnerem z zagranicy jest możliwa? Jeśli tak, jakie przepisy regulują jej działalność, polskie czy niemieckie? Tak, spółka ze wspólnikiem z Niemiec jest możliwa zarówno na terenie Polski jak i innego kraju Unii Europejskiej.
Przede wszystkim musicie zadecydować, czy spółka (bez znaczenia czy będzie to spółka osobowa czy kapitałowa) będzie miała siedzibę na terenie Polski czy poza jej granicami. W przypadku założenia spółki za granicą (np. w Niemczech), jej funkcjonowanie prawne będą określały najpewniej przepisy prawa niemieckiego. Jeśli zdecydujecie się założyć spółkę w Polsce, polskie przepisy będą miały tu zastosowanie – do jej powstania, funkcjonowania i ewentualnego zakończenia działalności.
Zakładam spółkę z Niemcem w Polsce
Jeśli zdecydowałeś ze swoim partnerem, że Wasza spółka będzie miała siedzibę na terenie Polski, wówczas będzie ona podlegała prawu polskiemu. Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady prowadzenia działalności jest ustawa z dnia 02.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. 2004 Nr 173 poz. 1807 z późniejszymi zmianami):
ustawa reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów w tym zakresie (art. 1 powołanej ustawy).
Co ważne również, ma ona zastosowanie do różnych form prowadzonej działalności, bowiem zgodnie z jej art. 4 przedsiębiorcą według ustawy jest osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, ale której została nadana zdolność prawna i co ważne – również wspólnicy spółki cywilnej (a więc spółki która nie jest spółką prawa handlowego jak np. spółka jawna czy z o.o.).
Ustawa określa również, z obywatelem jakiego państwa możesz zawiązać spółkę (szczegóły znajdziesz w art. 13 ustawy). Przepis jednak jest tak napisany, a lista państw długa, że nawet prawnicy mają kłopot z jego rozszyfrowaniem. Przede wszystkim ustawa nie wymienia konkretnych państw, a odwołuje się nie tylko do państw członkowskich UE, krajów – państw członkowskich EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu) ale i umów międzynarodowych. Sporo czasu trzeba poświęcić aby ją skompletować.
Generalnie, większość obywateli krajów Europy może w Polsce bez ograniczeń podejmować i prowadzić działalność gospodarczą w dowolnej formie (również spółki). Wyłączenia spod wolności podejmowania w Polsce przez obcokrajowców działalności gospodarczej wynikają również z ustawy, powinni oni spełniać warunki o których mówi art. 13 pkt 2 ustawy (m.in. muszą mieć zezwolenie na pobyt stały na terenie RP bądź zezwolenie na pobyt czasowy albo pozostawać w związku małżeńskim z obywatelem RP). Zatem obywatele innych państw (spoza np. Unii Europejskiej) aby móc podjąć i prowadzić działalność, czyli również założyć spółkę z obywatelem polskim, muszą wykazać jakieś więzi z naszym krajem, jak chociażby kartę stałego pobytu. Wówczas bez przeszkód mogą zakładać spółkę z Polakiem.
Jeśli z kolei Twój potencjalny wspólnik ani nie ma obywatelstwa państwa wymienionego w art. 13 pkt 1 – 2a (obywatele UE, kraju członka ETFA czy nie posiada żadnego związku z Polską, nie ma karty stałego pobytu), wówczas podejmowana i prowadzona w Polsce działalność gospodarcza może być wyłącznie w określonych w art. 13 pkt 3 formach spółek, tj: „komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej”, a także może do takich spółek przystępować i obejmować bądź nabywać ich udziały lub akcje, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.
Przyjmując jednak, że zamierzasz założyć w Polsce spółkę z Niemcem, żadne ograniczenia prawne nie dotyczą Waszej sytuacji. Oznacza to, że możesz założyć z nim zarówno spółkę prawa cywilnego (spółka cywilna) jak i spółkę prawa handlowego (jawną, partnerską, komandytową, komandytowo – akcyjną – osobowe czy spółkę kapitałową – z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjną). Jedynymi ograniczeniami są ewentualne przepisy prawa polskiego dotyczące określonych wymogów które należy spełnić aby daną spółkę założyć. Ale nie są to ograniczenia związane z obywatelstwem Twojego wspólnika.
Oprócz podanej wyżej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zakładanie i prowadzenie spółek z obcokrajowcem na terenie Polski reguluje również kodeks cywilny i kodeks spółek handlowych.
Jaką spółkę założyć?
Jak wyżej wspomniałam, w zasadzie nie ma żadnych ograniczeń do założenia obywatelem Unii Europejskiej spółki prowadzonej w jakiejkolwiek formie prawnej.
Pamiętać jednak należy o ograniczeniach dotyczących cudzoziemców narzuconych ustawą z dnia 24.03.1920r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Dotyczą one zgodnie z jej art. 3e nabywania lub objęcia przez cudzoziemca udziałów lub akcji w polskiej spółce a także wszystkich innych czynności z cudzoziemcem dotyczących tychże udziałów lub akcji w wyniku których polska spółka, która jest właścicielem albo wieczystym użytkownikiem nieruchomości stanie się poprzez te czynności spółką kontrolowaną (przez cudzoziemca) czyli spółką „w której cudzoziemiec lub cudzoziemcy dysponują bezpośrednio lub pośrednio powyżej 50% głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu” (art. 1 pkt 3 ustawy).
Takie nabycie wymaga co do zasady zezwolenia właściwego ministra, przy czym ustawa przewiduje wyjątki od tej zasady, a mianowicie w art. 8 pkt 2 ustawy, zgodnie z którym zezwolenia nie potrzebują m.in. obywatele państw Unii Europejskiej. Zatem nasz przykładowy Niemiec nie musi mieć wymaganego przez ustawę zezwolenia.
Poniżej porównam najbardziej popularne formy spółek które funkcjonują w Polsce.
Możecie założyć dla przykładu spółkę cywilną. Jest to szczególna forma spółki, która – co bardzo ważne – nie jest spółką prawa handlowego (uregulowanego w kodeksie spółek handlowych), a jest spółką prawa cywilnego i podlega przepisom kodeksu cywilnego.
Dlaczego jest to szczególna, specyficzna spółka?
Otóż dlatego, że spółka ta nie posiada osobowości prawnej, nie może pozywać do sądu nierzetelnych kontrahentów i sama też nie może być pozywana. Jej inność polega na tym, że to wspólnicy ją tworzą i to oni ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte w ramach prowadzonej spółki. Odpowiedzialność bez ograniczeń i solidarnie (czyli każdy ze wspólników odpowiada wobec wierzycieli za całość zobowiązania).
Spółka cywilna nie jest wpisywana do Krajowego Rejestru Sądowego, któremu podlegają spółki handlowe. Na podstawie wpisów jej wspólników jako przedsiębiorców do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej ona funkcjonuje.
Czy są jakieś ograniczenia dotyczące jej założenia?
Otóż nie. Umowa spółki cywilnej dla swej ważności wymaga jedynie zachowania formy pisemnej (mówi o tym art. 860 §2 k.c.) , a wspólnicy poprzez zawarcie tej umowy „ zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów” (art. 860 §1 k.c). Zatem nie trzeba zawierać tej umowy u notariusza. Co ważne również, przyjmuje się, że wkłady wspólników wniesione do spółki są równe. Przyjmuje się również (chyba, że w umowie spółki wspólnicy określili to inaczej), że wspólnicy uczestniczą na równi w podziale zysków i strat spółki.
W trakcie trwania spółki żaden ze wspólników nie może dysponować udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku, nie może żądać również podziału majątku, gdyż w trakcie trwania spółki cywilnej istnieje wspólność tak jak w małżeństwie (wspólność wspólników spółki cywilnej -art. 863 k.c.). Nadto każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki.
Kolejną bardzo popularną spółką jest spółka jawna
Spółka jawna jest handlową spółką osobową czyli taką, w której element osoby wspólnika odgrywa kluczową rolę. Umowa spółki wymaga dla swej ważności zachowania jedynie formy pisemnej. Również (jak w przypadku spółki cywilnej) nie musisz zawierać jej u notariusza.
Spółka jawna, podobnie jak wszystkie spółki prawa handlowego podlega obowiązkowej rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym i powstaje z chwilą jej wpisu do rejestru, a nie z chwilą zawarcia umowy spółki. Generalnie nie ma większych wymagań odnośnie utworzenia spółki jawnej. Pewne jednak wymagania, wynikające z kodeksu spółek handlowych muszą być zachowane, dla prawidłowego funkcjonowania spółki na rynku. Przykładowo firma (czyli nazwa) spółki zgodnie z art. 24. § 1 ksh : „ powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie „spółka jawna”. Przykładem takiej firmy spółki jawnej jest np. „XYZ. Kowalski, Iksiński” spółka jawna. Można używać skrótu sp. j. (ale nie s.j., bo taki skrót jest niezgodny z przepisami!).
Jak wygląda odpowiedzialność wspólników w spółce jawnej?
Przede wszystkim należy wyjść od tego, że spółka jawna ma ułomną osobowość prawną. Co to oznacza? Może pozywać i być pozywana. Czyli inaczej niż w spółce cywilnej, gdzie to wspólnicy byli pozywani np. do sądu a nie spółka. Zgodnie z art. 22 k.s.h. „każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką”, czyli prościej – wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki razem z nią. W pierwszej kolejności egzekucja zostaje skierowana do spółki i jej majątku, a dopiero gdy okaże się, że egzekucja z tego majątku jest bezskuteczna, wówczas może skierować się do majątku osobistego wspólnika.
Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, nie można również powierzyć tych spraw osobie spoza wspólników. Każdy ze wspólników ma obowiązek wniesienia wkładu do majątku spółki. Nie jest określona jego wartość, ale w ten sposób tworzony jest majątek spółki (w spółce cywilnej był to majątek wspólny jej wspólników, nie spółki).
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jest to spółka kapitałowa i tym właśnie różni się od opisanej wyżej spółki jawnej. Tutaj kluczowym elementem jest kapitał, a nie osoby wspólników. Spółka z o.o. może być zawiązana przez jedną osobę lub przez więcej osób (wyjątek – nie może być założona przez inną jednoosobową spółkę z o.o. – art. 151 §2 k.s.h.).
Spółka posiada kapitał zakładowy, który nie może być niższy niż 5.000 zl. Kapitał ten dzieli się na udziały (o równej albo nierównej wartości nominalnej), przy czym wartość nominalna 1 udziału nie może być niższa niż 50 zł. Na przykład tworzysz ze swoim wspólnikiem Niemcem spółkę z o.o. której kapitał zakładowy wynosi 5.000 zł, wasze udziały są równe , zatem wartość 1 udziału nie może być niższa niż 50 zł (możecie utworzyć 100 udziałów o wartości 50 zł każdy).
Umowa spółki z o.o. powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Musicie wówczas liczyć się z dodatkowymi kosztami związanymi z wynagrodzeniem notariusza, które liczone jest od wartości kapitału zakładowego. Przy powyższym przykładzie 5000 zł kapitału zakładowego to opłata 200 zł plus 23% VAT. Do tego musicie uwzględnić podatek pcc od umowy (0,5%) czyli 20 zł oraz koszty wypisów (6 zł netto za 1 stronę dokumentu).
Co do zasady wkłady do spółki z o.o. a właściwie do jej kapitału zakładowego mogą być pieniężne lub niepieniężne (tzw. aport). Aport powinien być wyceniony gdyż na tej podstawie określa się wysokość wniesionego przez wspólnika wkładu.
Co może być aportem?
Np. samochód wspólnika czy nieruchomość. Wyjątkiem od powyższej zasady jest sytuacja gdy umowę spółki nie zawarliście u notariusza a z wykorzystaniem wzorca umowy znajdującego się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Szczegóły i postępowanie w tym zakresie opiszę poniżej jako nowość w dotychczasowych procedurach rejestracji spółek handlowych. Jeśli zatem umowę nie zawarliście u notariusza, a przez Internet, wówczas wkłady do spółki muszą być wyłącznie pieniężne (art. 158 §1 1 k.s.h.).
Jak wygląda odpowiedzialność za zobowiązania w spółce z o.o.?
Otóż, z uwagi na jej kapitałowy charakter, wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki . Wyjątkiem jest sytuacja tzw. przedspółki.
Co to jest przedspółka albo kodeksowo – spółka z o.o. w organizacji?
Jest to spółka z o. o. po zawarciu umowy spółki ale przed jej wpisem do KRS. Ważne bowiem, że spółka kapitałowa (z o.o. o akcyjna) powstają z chwilą jej wpisu do KRS a nie z chwilą zawarcia umowy spółki. Z uwagi na fakt, że ten okres pomiędzy zawarciem umowy spółki a jej wpisem do rejestru przedsiębiorców KRS może wynosić nawet kilka miesięcy i nowa spółka nie może być „zawieszona” na rynku, przewidziana jest możliwość jej funkcjonowania. Ale odpowiedzialność za jej zobowiązania powstałe w tym okresie ponoszą solidarnie – spółka i osoby, które działały w jej imieniu w tym czasie (art. 13 k.s.h.).
Po zarejestrowaniu taka spółka staje się pełnoprawnym członkiem obrotu gospodarczego i ponosi odpowiedzialność za swoje zobowiązania.
Jak wyżej wspomniałam, wniesione przez Ciebie i Twojego wspólnika wkłady dzielone są na udziały w kapitale zakładowym. Co ważne, te udziały są zbywalne czyli możesz je odsprzedać albo swojemu wspólnikowi albo osobie trzeciej (zasady może określać umowa spółki).
Spółka z o.o. ma swoje organy, które działają w jej imieniu i podejmują decyzje. Są to zgromadzenie wspólników i zarząd. Zarząd reprezentuje spółkę na zewnątrz, natomiast zgromadzenie wspólników to po prostu wszyscy wspólnicy którzy razem podejmują kluczowe decyzje w sprawie spółki (np. o nabyciu nieruchomości, o zatwierdzeniu sprawozdania itp.).
Jak można zawrzeć umowę spółki jawnej i z o.o.?
Jak już wyżej opisałam, umowa spółki jawnej aby była ważna wystarczy forma pisemna. Umowa spółki z o.o. powinna być zawarta przed notariuszem. Ale nie musi. Możecie umowę spółki – zarówno jawnej jak i z o.o. (oraz komandytowej) zawrzeć za pośrednictwem portalu utworzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości, wykorzystując dostępny wzorzec umowy dla dane spółki (zgodny z rozporządzeniami Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie określenia wzorców dotyczących spółki jawnej udostępnionych w systemie teleinformatycznym (poz. 68) oraz tożsame rozporządzenie dotyczące spółki z o.o. z tej samej daty – poz. 69) . Jest to tryb uproszczony tzw. tryb S24, a przewiduje go art. 231 oraz art. 1571 kodeksu spółek handlowych. Nie tylko umowę spółki możecie w ten sposób zawrzeć, ale i ją zarejestrować.
Aby można było zarejestrować w ten sposób Waszą spółkę wystarczy posiadać profil zaufany lub certyfikowany podpis kwalifikowany. Przez portal S24 możesz złożyć wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego spółki, możesz także zmienić dane w zarejestrowanych spółkach a nawet złożyć sprawozdania finansowe. Są jednak pewne ograniczenia, bowiem za pośrednictwem tego portalu nie możesz dokonywać zmian w spółkach, które zostały zarejestrowane w sposób tradycyjny czyli papierowy ani w sytuacji gdy zmiany w spółce zostały dokonane poprzez akt notarialny (wypis takiego aktu notarialnego notariusz umieszcza w Repozytorium Aktów Notarialnych i w ten sposób zawiadamia KRS o zmianach).
Po zarejestrowaniu spółki jawnej w e-KRS (czyli poprzez portal S24) należy dokonać czynności uzupełniających jak chociażby zawiadomić ZUS, wskazać numer rachunku bankowego spółki czy dane do GUS , składając we właściwym urzędzie skarbowym wypełniony formularz NIP- 8. I już wasza spółka jawna albo spółka z o. o. działa.
Korzystanie z e-KRS czyli rejestrowanie spółki, zawieranie umowy poprzez wypełnienie przygotowanego formularza jest niewątpliwie znacznie szybsza formą aniżeli forma tradycyjna. Przede wszystkim nie musicie wszędzie być obecni osobiście przy dopełnianiu formalności związanych z założeniem spółki. Poza tym forma elektroniczna jest tańsza aniżeli „papierowa” . O ile bowiem rejestracja spółki jawnej w formie tradycyjnej to opłata sądowa 500 zł, za pośrednictwem portalu S24 – 250 zł.
Zatem korzyści są wymierne i czasowo i finansowo, a portal jest zorganizowany w sposób prosty i zrozumiały dla użytkownika.
Dlaczego warto zawrzeć spółkę z obywatelem UE?
Przede wszystkim dlatego, że brak jest właściwie barier prawnych do jej zawarcia. Obywatelstwo kraju Unii Europejskiej daje duże możliwości, co w dobie Europy bez granic i swobody decydowania o miejscu prowadzenia działalności gospodarczej jest niezwykle istotne.
Na imię mam Gniewomir i pochodzę z Gdyni, gdzie mieszkam i od 3 lat pracuję jako tłumacz języka hiszpańskiego w biurze tłumaczeń. Od dziecka fascynowały mnie języki obce i dzięki temu dziś pasja jest moim sposobem na życie. Sporo tez czytam i lubię dzielić się w Państwem moimi spostrzeżeniami na różne ciekawe tematy, Dobrze poznałem swój zawód oraz wymagania, które są w nim stawiane. Dzięki temu nie jest mi obca ani teoria, ani praktyka. Po pracy lubię obejrzeć dobry film i czytać książki z gatunku SF.
